Wyzysk pracowników leśnych w Szwecji i Polacy. 1.

https://www.dn.se/sverige/hemlig-inspelning-avslojar-sa-utnyttjas-de-pa-kyrkans-mark/

Wyzysk w dodatku przy pracy w lasach, należących do Kościoła Szwedzkiego a konkretnie do diecezji Uppsala.

Autorka artykułu w Dagens Nyheter, Lisa Röstlund pisze:

“Pracownicy polscy zatrudnieni zostali przez szwedzką firmę, wykonującą prace leśne na zlecenie diecezji, w tym przypadku przy odnowieniach zrębów poprzez sadzenie świerka. Zwerbowani zostali obietnicą dobrego zarobku i dobrych warunków pracy ale okazało się szybko że otrzymana zapłata stopniała do połowy.

-Worki z sadzonkami, zawieszone na plecach, ważą około 20 kg. Gleba na zrębie jest twarda, kamienista, pełna korzeni i Pottiputki trudno w nią wchodzą, mówią Adam i Tomasz (imiona zmienione). Ludzie pracują po dziesięć godzin dziennie, nawet w soboty a nad naszą pracą czuwa lider zespołu roboczego, również z Polski.

Zgodnie z umową o pracę powinni zarabiać 120 koron, 54 złote, za godzinę.  Ale to nie odpowiada rzeczywistości, co potwierdzają koledzy Adama i Tomasza, ci którzy pracują w firmie już od dawna.

W praktyce obowiązuje tylko umowa akordowa – 50 öre za sadzonkę. Trzeba wtedy zasadzić cztery świerki na minutę, czyli sadzić jednego świerka co piętnaście sekund, aby uzyskać obiecaną stawkę godzinową. To oznacza 1920 sadzonek na ośmiogodzinny dzień pracy i rzeczywiste obniżenie stawki godzinowej o ponad połowę. Według Adama i Tomasza nikomu w zespole roboczym nie udaje się osiągnąć stawki godzinowej, którą gwarantuje  umowa – wszyscy pracują w nadgodzinach, aby sprostać obowiązkom, ale nikomu nie wolno pisać więcej niż osiem godzin pracy dziennie.

Nie są oni sami. Wiosną tego roku kilku  pracowników leśnych z Rumunii opisywało w Dagens Nyheter – https://www.dn.se/sverige/migrantarbetare-berattar-vi-utnyttjas-av-skogsbolag/ – jak byli wykorzystywani przez firmy szwedzkie. (Pisaliśmy o tym na Monitorze Leśnym w https://www.forest-monitor.com/pl/pracownicy-sezonowi-jestesmy-wyzyskiwani-przez-szwedzkie-firmy-lesne-czesc-pierwsza-artykul/ oraz w https://www.forest-monitor.com/pl/zwiazek-zawodowy-gospodarka-lesna-jest-nadgnilym-drzewem-czesc-druga-reakcje/ – TC)

Firma zatrudniająca Adama i Tomasza nazywa się Skogsvårdarna i Uppland AB i w maju tego roku zorganizowała  spotkanie wszystkich pracowników, spotkanie którego przebieg Adam i Tomasz nagrali. Kiedy w trakcie spotkania zadali oni pytanie dlaczego podpisana umowa nie jest przesrrzegana, Åse Karlsson, która wraz z mężem Janem Karlssonem prowadzi firmę, powiedziała – Nadgodziny nie istnieją u nas.

– Prowadzimy tę firmę od 20 lat i mieliśmy wielu, którzy pracowali tutaj bez skarg i pytań. Chcesz być mądrzejszy niż wszyscy inni, ale nie będę z Tobą dyskutować i nie będę korzystać z żadnych rad, jak prowadzić tę firmę, dodała.

Adam zastanawia się, jak firmy w Szwecji, w kraju o tak dobrej reputacji, mogą się tak zachowywać.  – Chyba żaden Szwed nie jest podobnie traktowany, mówi.

Åse Karlsson zdawała sobie sprawę, że Polakom przydzielono szczególnie trudny i ciężki teren, ale oświadczyła, szwedzką angielszczyzną, że mogą zarobić znacznie więcej, jeśli tylko się wysilą. -Nie lubię Waszej postawy, stwierdziła.

Adam i Tomasz poczytali trochę o szwedzkim prawie pracy, doszli więc do wniosku, że mają rację po swojej stronie i skontaktowali się ze szwedzkim związkiem zawodowym dla pracowników leśnych, fackföreningen GS. Ich próba przeciągnięcia na swoją stronę pozostałą resztę zespołu, nie powiodła się jednak.

Po powtórnym spotkaniu z panią Åse Karlsson dwójka Polaków została zwolniona. -Ta praca jest widocznie dla Was za ciężka, więc anulujemy umowę,  powiedziała pani Karlsson. https://www.dn.se/sverige/hemlig-inspelning-avslojar-sa-utnyttjas-de-pa-kyrkans-mark/

-Chyba muszę wziąć mapę i sprawdzić, gdzie jestem. Czy rzeczywiście w Szwecji? mówi Adam do reporterki DN.

-My dwóch przeżyjemy. Ale ci, którzy pozostali i pozwalają się tak traktować…Mają dzieci na utrzymaniu w Polsce i więcej do stracenia. Są tak zmęczeni i zestresowani ciężką pracą, że nie chcą nawet myśleć o uczuciu bycia oszukiwanym.

To, że pracowali dla firmy Skogsvårdarna i Uppland AB w lasach kościelnych, odbierają jako ironię .

Kimmo Vaveniemi, przedstawiciel związku GS, reprezentował Adama i Tomasza, w czerwcu tego roku, w negocjacjach spornych ze Skogsvårdarna i Uppland AB. Dopiero po jego rozmowach obaj Polacy otrzymali zapłatę którą powinni otrzymać od razu, mimo że związek nie wiedział jeszcze o nagraniach z ich spotkań z kierownictwem firmy. Zgodnie ze szwedzkim prawem nagrywanie rozmowy, w której sam uczestniczysz, nie jest nielegalne.

-Jest to oburzające. Jako przedstawiciel związku traktuję to niezwykle poważnie. Od kilku lat GS jest informowany przez pracowników z branży gospodarki leśnej, że pracownicy nie otrzymują  wynagrodzenia umownego. Coś, co teraz naprawdę mamy potwierdzone poprzez nagrania. Świadectwa pochodzą nie tylko ze Skogsvårdarna w Uppland AB, ale ze wszystkich firm zajmujących się gospodarką leśną. Jest to metoda wprowadzona przez przedsiębiorstwa, firmy leśne i podwykonawców.

(Tutaj bym dodał że twierdzenie związkowca Kimmo Vaveniemi o dotychczasowym braku nagrań podobnej argumentacji właścicieli firm leśnych brzmi niespecjalnie wiarygodnie, no ale jeżeli do zmiany przyczynili się Polacy, to chapeau bas. My na Monitorze Leśnym opisywaliśmy zupełnie podobną sytuację, z udziałem zarówno firmy szwedzkiej w rękach Polaków jak i polskich pracowników, już w maju 2019 w https://www.forest-monitor.com/pl/polscy-robotnicy-lesni-w-szwecji-list/ i jeżeli Adam oraz Tomasz podpierali się naszym tekstem, to tylko nas cieszy. TC)

Kimmo Vaveniemi przedstawił teraz kilka uwag certyfikacyjnych zarówno dla firmy Skogsvårdarna w Uppland AB, jak i właściciela lasu, Kościoła Szwedzkiego.

-Nie pierwszy raz mamy problem z tym wykonawcą i oczekuję, że firma oraz diecezja kościelna, która ich teraz zatrudnia, przejmą odpowiedzialność i zapewnią przestrzeganie przepisów prawa pracy.

Przedsiębiorca Jan Karlsson jest znany na sieci szwedzkiej. Wystarczy wpisać hasło „skogsarbete jan karlsson” i od razu znajdujemy artykuły o jego działalności w roku 2008. Pewna różnica jednak istnieje: w roku 2008 płacił Polakom i  Rumunom tylko 1/4 obiecanego zarobku a w roku 2021 już połowę. Można założyć że w roku 2034 zacznie wreszcie przestrzegać umów i prawa, ale do tego roku rekomendowałbym moim Rodakom unikanie jego firmy.

W roku 2008, kiedy jego ówczesna firma zbankrutowała, setki Rumunów nie otrzymały zapłaty.  Gazeta „Dagens Arbete” przeprowadziła wywiady z trzema osobami mieszkającymi w samochodzie i ujawniła że kilku pracowników zostało zadłużonych u Jana Karlssona po zakończeniu pracy, kiedy od ich zarobków dokonywano potrąceń na mieszkanie, jedzenie i inne rzeczy. Rumäner utblottade efter skogsarbete – Dagens Arbetehttps://da.se › Okategoriserade

-Kilku było widzianych idących wzdłuż autostrady E4. Byli kompletnie bez środków do życia i nie mieli pieniędzy, za które mogliby powrócić do domu, mówił Magnus Lindberg, ze związku zawodowego GS.

Pięć miesięcy przed bankructwem w 2008 r. Jan Karlsson założył nową firmę: Skogsvårdarna i Uppland AB, która dzisiaj jest jedną z największych w Szwecji i w 2019 r. osiągnęła obroty roczne na poziomie 45 mln kr (20,3 mln zł). Blisko stu pracowników pochodzi głównie z Polski, Litwy i Rumunii.  Na stronie internetowej firma obiecuje: „Opowiadamy się za dobrymi warunkami pracy i płacami zgodnie z układami zbiorowymi pracy.”

Jan Karlsson w rozmowie z DN mówi dzisiaj:

-Sytuacja w 2008 roku była zmienna. Były tam rzeczy, które nie pojawiły się w mediach.

Kiedy DN konfrontuje go z nagraniem ze spotkania z polskimi pracownikami, odpowiada:

-Nie chcę tego komentować w mediach. Prowadziliśmy negocjacje ze związkiem GS i rozwiązaliśmy część płacową konfliktu. To jest po prostu tak, że jeżeli nie osiągniesz porozumienia akordowego, to otrzymasz wynagrodzenie za godzinę zgodnie z układem zbiorowym i my tak zrobiliśmy.

-Ale nie tak mówisz w nagraniach, wtrąca reporterka DN.

-Nie, ale to właśnie zrobiliśmy w praktyce.

-Dlaczego mówisz inaczej na spotkaniu bezpośrednio z pracownikami? pyta dalej reporterka.

-Nie będę komentował tego spotkania.

W późniejszym e-mailu do DN kierownictwo firmy Skogsvårdarna i Uppland AB przeprosiło za nieostrożne wyrażanie się podczas spotkania z pracownikami, ale dodało że aby zrozumieć sytuację, należy ogarnąć całość konfliktu. Spór w zespole wynikał z tego, że dwóch pracowników pracowało słabo, zbyt wolno, ale według kierownictwa firmy większość pracowników pracuje dobrze i jest zadowolona.

Taka reakcja jest typowa dla Szwedów Skonfrontowani z silniejszym robią tzw. pudla (pudel leżący na grzbiecie) i przyznają publicznie rację oraz poprawę. Określenie powstało na opis zachowania ministra o nazwisku, nomen omen, Jan O. Karlsson, w roku 2002.

Las, ziemia i kapitał Kościoła Szwedzkiego stanowi majątek zwany Majątkiem uposażenia pastorów, Prästlönetillgångarna. Helena Eld, kierownik działu wynagrodzeń pastorów w diecezji Uppsala, w e-mailu do DN, napisała że ​​jest świadoma sytuacji. Etyczne warunki zatrudnienia i pracy w Kościele Szwedzkim mówią o przestrzeganiu zasad i dobrych warunków pracy, niezależnie od tego, kto w nim pracuje.

-W ramach naszego procesu zatrudnień prowadzimy co roku rozmowy kontrolne z naszymi głównymi wykonawcami, podczas których poruszane są kwestie dotyczące środowiska pracy. Będziemy śledzić rozwój tej konkretnej sprawy.”

Rada kościelna jest najwyższym, politycznym organem decyzyjnym Kościoła Szwecji. Przewodnicząca Rady,  Karin Perers z partii chłopskiej Centrum, jest również przewodniczącą zrzeszenia leśnego Mellanskog, jednego z trzech największych w Szwecji i mówi DN, że jest rozczarowana:

-To wszystko jest sprzeczne z treścią ordynacji kościelnej, mówiącej że działalność Kościoła musi być etyczna. Według mojego wyobrażenia Kościół powinien być wzorem do naśladowania, rozumianym tak nie tylko w odniesieniu do roślin i przyrody, ale do każdego człowieka. Jezus mówi: nie dyskryminujcie ludzi. To mantra w kościele, której musimy przestrzegać.”

Równocześnie w obrębie Kościoła Szwedzkiego rośnie krytyka w stosunku do formy prowadzenia gospodarki leśnej opartej na zrębach zupełnych. Powierzchnia szwedzkich lasów kościelnych wynosi 395.000 ha, a diecezja Uppsala posiada 40.000 ha i pozyskuje rocznie 200.000 m3 masy drzewnej. „Kościół jest zobowiązany do zachowania Darów Bożych, w tym lasów starych, ponad 100-150 letnich, twierdzi coraz większa ilość członków Kościoła, patrząc na zręby zupełne.”

Autorka artykułu w Dagens Nyheter – Lisa Röstlund https://www.dn.se/sverige/hemlig-inspelning-avslojar-sa-utnyttjas-de-pa-kyrkans-mark/

Zdjęcie: sydved, nie ma związku z artykułem DN