Trucizna lub nie? Opryski Lasów Państwowych.

Przeglądając facebookowe strony leśne jak i przyrodnicze można się natknąć, i to często o tej porze roku, na informacje leśników o opryskiwaniu lasów z powietrza w walce przeciwko szkodnikom takim jak brudnica mniszka, barczatka sosnówka, strzygonia chojnówka czy chrabąszcz majowy.

Padają wtedy nazwy środków używanych przy takim zwalczaniu jak np. preparat: DIMILIN 480 SC oraz środek zmniejszający napięcie powierzchniowe: IKAR 95EC jak i podawana jest informacja o zakazie wstępu do lasu, dosyć długiego, jak pisze Express Bydgoski
http://www.expressbydgoski.pl/aktualnosci/a/uwaga-nie-wchodz-do-lasu-pod-bydgoszcza-opryski-chemiczne,13183336/ bo trwającego od od 16 maja do odwołania (nie dłużej niż do 20 czerwca 2018 roku).

Albo jak pisze gmina Rudna http://rudna.pl/aktualnosci/b3ceb67fac0809d03d304bdbb195f277.html rozpylany będzie Mospilan 20SP, FORAY 76B oraz Dimilin 480 SC . Podobnie ostrzega gmina Chocianow https://www.chocianow.com.pl/chocianow-uwaga-nie-wchodz-do-lasu-trwaja-opryski-chemiczne/amp/

Za podobnymi informacjami pojawiają się pytania przyrodników o szkodliwość takich preparatów, zwłaszcza gdy opryski reklamowane są jako Walka o zdrowe lasy.

Zdrowe? Czy szkodliwe? Od kogo? Dla kogo? Jakie lasy?

Jak i pytania dziennikarzy, np. te już sprzed kilku lat, o szkodliwość podobnych preparatów dla ludzi, np. http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/1002745,gdzie-na-grzyby-uwazaj-na-chemiczne-opryski-w-lasach,id,t.html lub http://www.gloswielkopolski.pl/artykul/988345,larwy-borecznika-niszcza-sosnowe-lasy,id,t.html

FORAY 76B http://www.danmar.eu/PL/katalog-produktow/FORAY-76B-mikrobiologiczny-srodek-owadobojczy.html jest w tym kontekście wymieniany jako nieszkodliwy dla zdrowia ludzi i jako najlepszy z uwagi na zakwalifikowanie go do mikrobiologicznych środków owadobójczych. Nie jest to środek toksyczny ani dla ludzi ani dla pszczół, tak informują leśnicy.

Zaintrygowało mnie to przekonanie iż jest on nieszkodliwy dla ludzi bo przecież tak go opisuje Instytut Ochrony Roślin https://www.ior.poznan.pl/baza/srodki_ochrony_roslin-2185,foray-76-b.html a rozpylające go ekipy lotnicze mają na pewno surowe przepisy i rutynę pracy przy jego stosowaniu. Podobnie zresztą uważa Starostwo w Pleszewie http://www.ipleszew.pl/news,strzygonia-choinowka-opryski,2241.html

Przenieśmy się więc do innego kraju i na teren innego języka.

Kanada ma już długą tradycję stosowania FORAY 76B bo od roku 1987 ale z nazwą Bacillus thuringiensis var. kurstaki, w skrócie Btk.
Zwalczany jest jeden z najwiekszych szkodników drzew iglastych w Kanadzie, po francusku Tordeuse des bourgeons de l’épinette albo po angielsku Choristoneura fumiferana, the eastern spruce budworm.

Motyl ten, tzn. jego gąsienice atakują głównie takie drzewa jak Abies balsamea – Jodła balsamiczna, Picea glauca – Świerk biały, Picea rubens – Świerk czerwony, Picea mariana – Świerk czarny ale w okresie gradacji epidemicznych również pozostałe gatunki iglaste.

Nie jestem żadnym specjalistą w tym temacie i znalazłem tylko w odniesieniu do Choristoneura fumiferana polską nazwę Wyłogówka z rodziny zwojkowatych, motyla na szczęście nieobecnego w Polsce, na szczęście bo innych nie brakuje. Ale jeden ze znajomych leśników uzupełnił moją ograniczoną wiedzę nazwą wyłogówka jedlineczka. 

Artykuł https://mffp.gouv.qc.ca/forets/fimaq/insectes/fimaq-insectes-insectes-tordeuse.jsp opisuje wyłógówke w lasach Québec i wystarczy zacytować mały fragment aby przekonać się o rozmiarach strat:

-Au Québec, c’est au XXe siècle que les épidémies ont commencé à être documentées. C’est le cas des épidémies qui ont débuté en 1909, 1938, 1967 et 1992. Les trois premières infestations ont touché respectivement 30 Mha, 26 Mha et 32 Mha de forêts résineuses. Il est difficile de préciser les volumes de bois en cause lors de l’épidémie qui a sévi de 1967 à 1992. Néanmoins, les données recueillies dans les forêts publiques permettent de croire que la tordeuse des bourgeons de l’épinette y a détruit de 139 Mm3 à 238 Mm3 de sapins et d’épinettes, dont une partie importante a été récupérée. Rappelons que, à cette époque, l’industrie forestière récoltait, bon an mal an, 23 Mm3 de bois résineux dans les forêts publiques québécoises.-

-Epidemie (gradacje) wyłogówki zaczęły być dokumentowane dopiero w wieku XX i dotknęły lasy w roku 1909, 1938, 1967 i 1992. Te pierwsze trzy zniszczyły 30 mln ha, 26 mln ha i 32 mln ha lasu. Straty w masie drzewnej były w odniesieniu do tych powierzchni niespecjalnie dokładnie określone bo od 139 mln m3 do 238 mln m3 ale trzeba pamiętać, używając słowo „straty” że większość masy drzewnej została pozyskana i sprzedana. W tych latach przeciętne roczne pozyskanie drewna w lasach publicznych Québec wynosiło tylko 23 mln m3.

Przejrzałem szybko kilkanaście artykułów prasy francuskiej z Québec pod kątem prostego hasła – wpływ stosowania Bacillus thuringiensis var. kurstaki w skrócie Btk na zdrowie człowieka.

Nie znalazłem takiego tematu a myślę że z uwagi na sąsiedztwo USA i amerykańskich adwokatów jakieś ewentualne afery zdrowotne powinny pojawić się w prasie kanadyjskiej.
Można więc założyć że informacja polskich leśników na temat braku toksyczności u Bacillus thuringiensis var. kurstaki jest prawdziwa.

Cytowany artykuł zawiera opis środków zaradczych znanych pewno polskiemu leśnikowi walczącemu z brudnicą czy barczatką.

Są to:
-Usunięcie jako pierwszych drzew najbardziej zaatakowanych
-Przebudowa drzewostanów na gatunki bardziej odporne
– Usuwanie drzew chorych stwarza zarówno lepsze warunki świetlne dla drzew zdrowych, odpornych na motyla jak i daje powierzchnie do odnowień z gatunkami odpornymi i dopasowanymi do siedliska.

Samo pozyskanie drzew zaatakowanych przez wyłogówkę powinno być szybkie z uwagi na wartości tartaczne drewna z takich drzew ale zależy to od przebiegu gradacji. Artykuł wymienia okres nawet do 10 lat od pierwszego poważnego opadnięcia igieł.

Program opryskiwania lasów przy pomocy Btk jest opracowany i nadzorowany przez Société de protection des forêts contre les insectes et maladies
http://www.sopfim.qc.ca/nouvelles_programme-de-lutte-contre-la-tordeuse-des-bourgeons-de-l-pinette.html
i chodzi w nim nie o wyeliminowanie la tordeuse des bourgeons de l’épinette, ale o ograniczenie jej populacji tak aby można było zachować corocznie nietknięte co najmniej 50% powierzchni lasów iglastych w Québec.

Jest to interesujące założenie ale jakby pokazujące że jak na razie wyłogówka wygrywa w starciu z leśną gospodarką człowieka.

Na stronie facebookowej Monitora Leśnego Pan Tomasz Gosławski zamieścił bardzo interesujący i uzupełniający komentarz do powyższego tekstu, który ośmielam się dosłownie zacytować:

“Jeśli chodzi o samego Bacillusa to prowadzone były (i chyba są nadal) badania nad szkodliwością tej bakterii względem różnych zwierząt (szczególnie jeśli chodzi o Bti, Btk i Bs). Badania laboratoryjne na szczurach wykazywały u nich śmiertelność dopiero po użyciu całkiem sporych stężeń. Jeśli chodzi o ludzi to udokumentowane były chyba tylko dwa przypadki, gdzie Bt przyczynił się do zgonu. W obu tych doniesieniach występowało jednak silne osłabienie organizmu, nie związane z zakażeniem. Poza tym, brak jest na dzień dzisiejszy jakichkolwiek doniesień o astmie czy innych powikłaniach przy kontakcie ze środkami zawierającymi Bacillusa. Jak dobrze pamiętam, to jedynie kury miały jakieś problemy z wydalaniem toksyn dzikich szczepów bakterii. Warto też zaznaczyć, że mało który entomopatogen jest groźny dla kręgowców.
Niewiadomy jest jednak wpływ takiej biokontroli na okoliczną entomofaunę. Do tej pory udowodniono, że użycie środków z Btk może znacząco uszczuplić populacje gatunków motyli współdzielących obszar objęty biokontrolą. Na inne bezkręgowce Btk ma raczej znikome działanie albo jeszcze takiego w badaniach nie wykazano.”

Zdjęcie: ici radiocanada