Szwecja odpowiedziała Komisji Europejskiej w sprawie obszarów objętych ścisłą ochroną.
Szwedzkie Ministerstwo Środowiska (Miljödepartementet) przedstawiło swoje zdanie Komisji Europejskiej na temat propozycji obszarów objętych ścisłą ochroną , na których Komisja chce m.in. zakazać polowań i łowienia ryb.
Komisja Europejska przedłożyła pod koniec października 2020 r. dokument o nazwie Projekt Noty Technicznej (https://svenskjakt.se/wp-content/uploads/2020/11/Draft-technical-note-on-criteria-and-guidance-for-protected-areas.pdf) w sprawie kryteriów i wytycznych dla obszarów chronionych w tzw. NADEG, EU Expert Group on the Birds and Habitats Directive (NADEG), w której Szwecja jest reprezentowana przez przedstawicieli swego Ministerstwa Środowiska oraz swego urzędu państwowego Naturvårdsverket, odpowiednika polskiej GDOŚ.
W Projekcie Noty Technicznej Komisja Europejska przedstawiła m.in. propozycję zakazu polowań i połowów na obszarach ściśle chronionych, które mają stanowić 10% powierzchni obszarów krajów Unii Europejskiej.
Zgodnie z dokumentem, działalność człowieka polegająca na wydobywaniu bogactw naturalnych, musi być zakazana – łowiectwo i wędkarstwo (rybołóstwo) są utożsamiane z górnictwem i leśnictwem.
Szwedzkie Ministerstwo Środowiska pisze w swojej odpowiedzi że nie zgadza się z interpretacją Komisji Europejskiej, twierdzącą że działalność człowieka taka jak turystyka piesza, łowiectwo czy łowienie ryb jest niezgodna ze ścisłą klasyfikacją ochrony przyrody. Ta działalność jest już uregulowana w prawie krajowym.
„Szwecja na długie tradycje pozwalające na taką działalność na obszarach przyrody prawnie chronionej. Ważnym jest aby cele ochrony przyrody były wypełniane i przestrzegane na każdym obszarze.”
Ministerstwo podkreśla że Saamowie, zajmujący się hodowlą reniferów mają wyjątkowe prawa do polowania i łowienia ryb na terenach wypasów reniferów obejmujących również obszary przyrody chronionej.
Włączenie takich tradycyjnych i kompleksowych form użytkowania gruntów do przyszłej definicji obszarów ściśle chronionych jest bardzo istotne i ministerstwo przypomina że wypas reniferów i inne prawa Saamów są już regulowane przez konwencje międzynarodowe i prawa krajowe.
„Chcemy podkreślić że takie użytkowanie gruntów może być często korzystne i bezpośrednio konieczne dla zachowania różnorodności biologicznej i nie powinno być traktowane jako naruszenie ścisłej ochrony przyrody. Oczywiście na obszarach objętych ścisłą ochroną nie należy zezwalać na działania sprzeczne z jej założeniami. Powinno jednak być możliwe zezwolenie na interwencje i użytkowanie gruntów, o ile są one w pełni zgodne z długoterminowymi celami ochrony.”
Generalnie biorąc szwedzkie Ministerstwo Środowiska dostrzega silną potrzebę dalszych dyskusji i wyjaśnień w kilku fundamentalnych kwestiach.
Stosowanie zasad ścisłej ochrony nie powinno ograniczać się do typów obszarów chronionych ani też nie koncentrować się na tym czy dany obszar wymaga zarządzania lub nie.
„W odniesieniu do celów ochrony ścisłej ważne jest aby znaleźć definicję tego co można uznać za ochronę ścisłą, taką która skoncentruje się na rzeczywistych korzyściach wynikających z zagrożonej różnorodności biologicznej a nie na wykluczaniu wszelkiej działalności człowieka.”
Cała odpowiedź szwedzkiego Ministerstwa Środowiska do Komisji Europejskiej zawarta jest w poniższym linku:
- Różne państwa mają różne poglądy na temat tego, czym jest ochrona przyrody a każde państwo członkowskie UE ma własną tradycję, w jaki sposób należy przyrodę chronić. Jeśli spojrzymy na Szwecję, to mamy bardzo długą tradycję życia na świeżym powietrzu na obszarach chronionych, od czasu kiedy ponad sto lat temu zaczęliśmy tworzyć ochronę przyrody w której człowiek jest jej częścią, mówi Magnus Bergström z Ministerstwa Środowiska.
- Jest jasnym że Komisja Europejska musi się liczyć z różnymi warunkami w krajach członkowskich i trudno mi wyobrazić sobie w jaki sposób będzie można wdrożyć zakaz polowania czy łowienia ryb jak i innej działaności człowieka na terenach ochronnych w naszym kraju.
W Szwecji prawie 15 procent powierzchni kraju stanowi już jakąś formę chronionej przyrody. Istnieje 5111 rezerwatów przyrody (9,2 proc.) i 30 parków narodowych (1,4 proc.). Obszary ochrony przyrody, obszary ochrony biotopów kluczowych oraz obszar Natura 2000 zaliczane są również do ogólnej powierzchni formalnie chronionej przyrody.
Szwedzkie podejście do pomysłu NADEG, tego z 10% ściśle chronionej przyrody w ramach 30% planowanych obszarów ochronnych UE, jest nader chłodne. Z wypowiedzi przedstawicieli Szwecji w NADEG wynika iż pomysł 10% ściśle chronionej przyrody, z zakazem działalności człowieka, złożony został na posiedzeniu NADEG w październiku 2020 zupełnie niepodziewanie i bez wcześniejszych uzgodnień oraz dyskusji.
Wpierw należy opracować definicję czym jest ta ściśle chroniona przyroda, z wyraźnymi granicami określenia “ściśle” (strict protected area) w warunkach Unii Europejskiej z jej różnymi tradycjami i równocześnie z rozwiniętym krajowym ustawodawstwem. Następnie dopasować podobną definicję do międzynarodowych konwencji, przykładem jest tutaj Deklaracja praw ludów tubylczych i wszystko to należy przeprowadzać w sposób demokratyczny a nie w stylu przypominającym zamach stanu w wykonaniu urzędników NADEG.
Zdjęcie: wwf