Standardy FSC i PEFC, nowe i zmienione.
Po ciągnącej się dłuższy czas rewizji projektu nowego szwedzkiego standardu FSC, został on wreszcie zatwierdzony przez FSC Sverige i zacznie obowiązywać od 1 lipca 2020 roku. Dotyczy wszystkich właścicieli leśnych, wcześniej natomiast obowiązywały dwa standardy, dla tych mających posiadłości leśne o powierzchni ponad 1000 ha i dla tych poniżej 1000 ha.
- Jedną z najważniejszych zmian, w porównaniu do poprzedniego standardu, jest dodanie do powierzchni 5% ochrony przyrody obowiązujących do tej pory, dalszych 5% powierzchni dotyczących gospodarki leśnej dostosowanej do wartości przyrodniczych i społecznych lasu, mówi Lena Dahl, szef FSC Sverige. Może to być np. większe uwzględnienie wartości przyrodniczych, może to być specyficzny zabieg z ochrony przyrody, mogą być cięcia przeprowadzane według metody „kontinuitetsskogsbruk” (cięcia typu np. przerębowego) albo gospodarka leśna uwzględniająca bardziej wartości społeczne lasu, kryterium 6.5.2.
- Jesteśmy w FSC Sverige świadomi że dalsze 5% może stworzyć sytuacje konfliktowe i często będzie pytaniem o ocenę. Może też przynieść rezygnację z certyfikatu FSC u mniejszych, prywatnych właścicieli leśnych ale nie sądzimy aby był to jakiś masowy odwrót. Wielu właścicieli i przedsiębiorstw leśnych pracuje już według metod alternatywnych (do zrębów zupełnych – moja uwaga) i przeznaczają na cele ochrony lasu więcej niż 5%. Patrząc na inne kraje stosujące standard FSC widzimy często granicę właśnie 10%.
Inną zmianą jest większe uwzględnienie gospodarki reniferowej w planach gospodarki leśnej. Nowy standard mówi wyraźnie iż Saamowie muszą się zgodzić na takie lub inne prace leśne wpływające na ich gospodarkę reniferową, zasada i kryterium 3.2. Do tej pory mieli tylko głos doradczy.
Różnic pomiędzy starym i nowym standardem szwedzkim jest sporo i wymienię tutaj tylko kilka. Jeżeli któregoś z czytelników będzie interesował konkretny problem, proszę pytać.
- Zasada 2, prawa i warunki dla pracowników.
Doszły pewne nowe kryteria jak np. kryterium 2.2 o systematycznej pracy dotyczącej równouprawnienia i różnych form dyskryminacji lub kryterium 2.6 o odszkodowaniach za wypadki przy pracy albo kryterium 2.5 o prawie pracowników do dalszego kształcenia się niezależnie od formy zatrudnienia.
- Zasada 4, współpraca z lokalnymi społecznościami.
Kryterium 4.5 dotyczy form współpracy, które mogą być różne, w zależności od sytuacji.
Kryterium 4.5.3 omawia formę sformalizowanej współpracy dotyczącej terenów o szczególnym znaczeniu dla lokalnych społeczności.
- Zasada 6.4, ochrona gatunków.
Przedsięwzięcia dotyczące gatunków na liście czerwonej będą proporcjonalne do stopnia zagrożenia tych gatunków.
Należy uwzględnić sytuację ptaków, kryterium 6.4 i 10.5 a zwłaszcza w stosunku do ptaków wymagających rewiru i o małej populacji – 6.4.4. Podrosty i podszyty, nie będące przeszkodą dla prac leśnych, mają być pozostawione jako ochrona dla ptaków, 10.5.2. Szczególną uwagę należy skierować na biotopy z gniazdami lęgowymi ptaków w okresie ich lęgów, 6.4.5.
- Kryterium 6.5.2 – pozostawienie dodatkowych 5% powierzchni leśnej na cele ochronne i pisałem o tym powyżej.
Wliczenie dodatkowych 5% wymaga pozostawienia na zrębie co najmniej 50% początkowej masy. Do tych 5% można wliczyć też umowę z z Naturvårdsverket o oddaniu swoich lasów na cele ochrony przyrody, jeżeli ta umowa podpisana jest na co najmniej 25 lat czasu.
– Kryterium 6.6 i 6.8, udział drzew liściastych.
Należy dążyć do 10% udziału drzew liściastych, zarówno w skali pojedynczych drzewostanów jak i kraju, 6.6.6.
– Kryterium 6.7 i 10.10 omawia szkody przejezdne od maszyn leśnych i uwzględnienie stosunków wodnych.
Definicja szkód przejezdnych została rozszerzona – do szkód w ciekach wodnych i wodach doszły szkody na szlakach turystycznych, ścieżkach spacerowych, trasach biegowych czy w zabytkach kultury materialnej.
Źródło: https://se.fsc.org/se-se/standarder/skogsbruksstandard-2020
https://se.fsc.org/download.beslutad-skogsbruksstandard-2020-med-utkaststmpel.a-1311.pdf
https://se.fsc.org/download.approved-fsc-standard-of-sweden-2020-marked-as-draft.a-1312.pdf
Wydaje mi się że dla czytelnika polskiego porównywanie standardu FSC Sverige ze standardem FSC Polska jest mniej istotne niż informacja dotycząca certyfikatu PEFC.
Zgromadzenie generalne PEFC przyjęło w styczniu 2020 roku nowe międzynarodowe standardy dotyczące wymagań łańcucha dostaw wyrobów leśnych, Chain of Custody certification) oraz używania znaku towarowego PEFC.
Firmy które mają surowiec niecertyfikowany w swoim łańcuchu dostaw muszą udowodnić iż drewno nie pochodzi ze źródeł kontrowersyjnych.
Definicja “źródła kontrowersyjnego” została rozszerzona i dopracowana.
Przedsiębiorstwa i firmy muszą unikać kupna surowca drzewnego ze źródeł gdzie:
- lasy ważne ekologicznie nie są zidentyfikowane, chronione, zachowywane lub pozostawione jako wyjątkowe.
- Nie są wypełniane prawa Deklaracji ILO z roku 1998 (https://en.m.wikipedia.org/wiki/Declaration_on_Fundamental_Principles_and_Rights_at_Work) oraz Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ z roku 2007.
- Zachodzi zmiana terenów leśnych na inne.
- Zarządca lasu nie przyczynia się do ustanawiania, zachowania lub poprawy biologicznej różnorodności ekosystemów leśnych zarówno na poziomie krajobrazu jak i poziomie zachowania gatunków i ich genetycznej wartości.
- Zdolności lasu do produkcji surowca drzewnego jak i innych produktów niedrzewnych oraz do spełniania innych funkcji, nie są zachowywane.
- Pozyskanie drewna przekracza poziom niezbędny do prowadzenia leśnej gospodarki zrównoważonej.
- Używanie drzew zmodyfikowanych genetycznie jest dalej niedozwolone.
Celem zmian w standardzie PEFC jest wzmocnienie marki PEFC na całym świecie i nazwa „100% pochodzenia PEFC” ma być tego dowodem.
Nowe standardy PEFC przyjęto na generalnym zgromadzeniu w dniu 17 stycznia 2020 i obowiązują one od 14 lutego 2020 roku. Stare standardy mogą obowiązywać jeszcze w przejściowym okresie 18 miesięcy do 14 sierpnia 2021 roku.
Oficjalna wersja standardu jest w języku angielskim i opublikowana na stronie Svenska PEFC w:
PEFC ST 2002:2020 Chain of Custody of Forest and Tree Based Products – Requirements
PEFC ST 2001:2020 PEFC Trademark Rules – Requirements
Zdjęcie: pixabay
Jeżeli kryterium włączenia dodatkowych 5% jest pozostawienie tam co najmniej 50% masy, to widzę to cienko….
To żadna ochrona, a duża trzebież.
Bardzo dziękuję. Zapowiada się ciekawa lektura . W porównaniu do wizji konsultowanego polskiego standardu FSC który jest już odjechany w kosmos to szwedzki wydaje się racjonalny i możliwy do realizacji przez większość właścicieli. Panie Tadeuszu czy ma pan wiedzę czy i jak duży był opór przy określaniu nowego standardu w Szwecji. Czy byli to właściciele małych obszarów leśnych czy dużych i czy byli to prywatni czy zarządcy państwowi. Będę wdzięczny za informację.
Podobnie jak w każdej spornej sprawie rozpatrywanej przez FSC, kwestia interpretacji przepisów jest kluczowa. Typowym podejściem w przypadku Szwecji jest sprawa biotopów kluczowych , które decydują , no przynajmniej w teorii, o wyłączeniu szwedzkiego lasu gospodarczego z użytkowania, ale jak w roku ubiegłym powiedziała Lena Dahl, to nie my w FSC, wyznaczamy biotopy kluczowe, my interpretujemy i ewentualnie sprawdzamy w terenie ich występowanie.
Innymi słowy nie jest rolą FSC tworzenie rezerwatów ptzyrody czy lasów ochronnych, FSC może jedynie w tym, zgodnie ze swoimi przepisami, pomóc.
O oporze szwedzkich prywatnych właścicieli lasu jak i np. Sveaskog czy koncernów leśnych w stosunku do przyszłych przepisów na pewno będę miał okazje napisać, na razie nie zetknąłem się z podobnymi informacjami.
Bardzo dziękuję za informację. Niby rolą FSC nie jest tworzenie rezerwatów, ale jednak żądają wyłączenia kolejnych obszarów z użytkowania. Należy pamiętać że certyfikat jest dobrowolny ale pytanie dlaczego system ten naciska bardziej na zarządców lasu niż na Przetwórców.