Samojezdne forwardery do prac leśnych.

Środowisko pracy dla kierowcy harwestera, forwardera czy ciągnika przygotowującego glebę na zrębach pod sadzenia, jest fizycznie wyczerpujące, zarówno jeżeli chodzi o hałas jak i nierówny teren. Kierowca może uniknąć wibracji całego ciała poprzez zdalne sterowanie pojazdem i braku potrzeby siedzenia w kabinie.

To właśnie próbujemy w naszych testach dotyczących pracy forwardera i przy przygotowaniu gleby, mówi Linnéa Carlsson, specjalistka w Sveaskog, szwedzkich lasach państwowych biorących udział w projekcie Auto 2 o którym pisaliśmy już na Monitorze Leśnym.

• Na razie pracujemy z forwarderami. Jeżeli chodzi o harwestery, to ograniczamy się do różnych rozwiązań ułatwiających i pomagających w pracy operatora, zanim przejdziemy na zdalne sterowanie, mówi ona.

Praca kierowcy maszyny leśnej jest pracą samotną i jej rozwój jako pracy przy pomocy zdalnego kierowania maszyną stwarza możliwości zmiany stylu pracy w kierunku bardziej biurowym gdzie kilka czy kilkanaście osób może siedzieć we wspólnym pomieszczeniu.

• Wyzwaniem dla osoby kierującej zdalnie maszyną leśną jest brak „czucia” maszyny w terenie w sensie jak teren wygląda, jak maszyna porusza się w nim, jak szybko jedzie, jak pokonuje ewentualne przeszkody itp. Stwarza to zawsze groźbę wywrócenia się pojazdu, zwłaszcza z ładunkiem. Jak na razie tą groźbę redukujemy poprzez obecność osoby z naciskiem „stop” na pilocie, będącej w pobliżu maszyny, mówi Linnéa Carlsson,

(Moja uwaga – nie znalazłem informacji czy jest to dodatkowy kierowca czy ten z urządzeniem do zdalnego kierowania, który przecież siedzi w baraku lub pomieszczeniu w pewnej odległości od maszyny, TC

Linnea Westerberg, kierowca maszyn leśnych w Sveaskog (również kobieta) jest jednym z kierowców testujących nowy styl pracy.

• To zupełnie inna praca niż dotychczasowa. Siedzę w baraku, mam okulary VR na głowie i pulpit do zdalnego kierowania. Pulpit mam i w forwarderze ale fizycznie nie czuję jak maszyna zachowuje się w terenie i tego mi brakuje.

Aby zachować podobne uczucie projektanci pomysłu wprowadzili drgania fotela czy pulpitu  czy lekkie uderzenia lub pchnięcia w rękę operatora.

• Nie miałam z tego większego pożytku i wolałabym bardziej autentyczne odczucie kierowania pojazdem, mówi Linnea Westerberg, ale myślę podobne maszyny i podobne sterowanie stanie sie za dobrych kilka lat rzeczywistością dla nas w terenie.

Patrząc na zdjęcia w cytowanym artykule Sveaskog widzimy skład z samojezdnym forwarderem oraz pomieszczenie z testującym kierowcą. Dosyć to jeszcze dalekie od realiów pracy na zrębie, w warunkach Sveaskog zrębem dużym, często kilkunastohektarowym, o różnych warunkach terenowych. Załóżmy że na zrębie będzie stał barak z siedzącym w nim kierowcą lub kierowcami, ładującymi drewno na swoje forwardery samojezdne. Potem mamy transport drogą leśną na skład, rozładunek na składzie i powrót. Czy kierowca opuszcza wtedy swój barak i idzie obok jadącego z ładunkiem pojazdu, aby w razie potrzeby przycisnąć „stop”?

Myślę że taki styl pracy wymagać będzie przygotowania przede wszystkim w formie rozbudowy technologii mobilnej 4G lub 5G potrzebnej do kierowania procesem zrywki i transportu przy pomocy Virtual Reality. Są to już inwestycje państwowe, na które gospodarka leśna ma niewielki wpływ, zwłaszcza w warunkach szwedzkich i chyba nie tylko szwedzkich, dotyczących amerykańskich kontrowersji z chińskim Huawei.

Koszty wzrosną i przypuszczam że wirtualizacja forwardera stworzy również nowy styl pracy i wymagania dla operatora harwestera. Zobaczymy jak się to wszystko rozwinie.

To była VR, ale mamy jeszcze od niedawna AR czyli Rzeczywistość rozszerzoną (Augmented reality) https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Rzeczywistość_rozszerzona

Pisałem o jej zastosowaniu w ubiegłym roku  i nie brakuje na szwedzkiej sieci ciekawych informacji na ten temat.

Przykładowo Stora Enso wprowadziła już technikę AR do prac konserwacyjnych i remontowych w fabryce w Oulu, w Finlandii. A Greenpeace chce ratować stare lasy Gór Skandynawskich przy pomocy aplikacji AR dla telefonów mobilnych opartych o program Android. Aplikacja jest opracowana przez firmę specjalistyczna. Coś dla polskich organizacji ochrony przyrody?

Ale nie tylko Europa zabiera się za podobne projekty leśne. Z drugiej strony Oceanu Atlantyckiego, w Kanadzie, w Québec, firma FOInnovations, przeprowadza podobne eksperymenty co szwedzkie.

Podobnie zaczyna też od automatyzacji pracy forwardera, który sam będzie wyszukiwał i ładował kłody na zrębie, unikając przeszkód terenowych. Maszyna jest zaopatrzona w czujniki oraz odpowiednio zaprogramowana do wykonywania konkretnych zadań. Jest to prawdopodobnie odmienne podejście niż naukowców szwedzkich do rozwiązywania problemów maszyn samojezdnych ale cel jest podobny. Ci szwedzcy stawiają częściowo na technikę znaną od dawna w zabawkach dla dzieci, ci kanadyjscy zerkają w kierunku Elona Muska. 

Kanadyjczycy skonstruowali również samodzielny pojazd leśny VTSP mający przed sobą dwa zadania: automatyczną nawigację w terenie i inwentaryzację lasu typu szacunków brakarskich. Może coś dla Ośrodka Techniki Leśnej w Jarocinie? Chociaż chętnych do wykonywania szacunków brakarskich metodami już kilkusetletnimi nie brakuje wśród absolwentów wyższych polskich uczelni leśnych.

Dalszym celem jest wysłanie za tego typu zwiadowcą dużych i automatycznych maszyn leśnych wykonujących prace ścinkowo-zrywkowe.

Innym ciekawym oraz bardziej przyziemnym projektem jest pomysł holenderski. Holenderska firma elektroniczna Tyro Remotes hspecjalizuje  się w redukcji urządzeń do sterowania radiowego i wypuściła na rynek pilota do zdalnego kierowania praca wciągarki ciągnika zrywkowego typu skider.

Pilot nazywa się Fornax i ma zasięg 150 m, z tej odległości kierowca może kierować pracą wciągarki wyciągającej pnie z lasu, iść obok w bezpiecznej odległości, zatrzymać i skorygować jej pracę.

To pożyteczne urządzenie i myślę że w przeciwieństwie do przyszłościowych pomysłów opartych na VR i AR, może szybko znaleźć drogę do polskiego lasu.

Zdjęcie: mynewsdesk