Gospodarka leśna a rtęć – szwedzkie przykłady.
Szwedzki państwowy Zarząd Lasów, Skogsstyrelsen, opracował razem z naukowcami SLU, Sveriges Lantbruksuniversitet, raport zatytułowany „Wpływ gospodarki leśnej na transport rtęci w ciekach wodnych, jej przekształcanie i pochłanianie przez organizmy wodne”.
https://via.tt.se/data/attachments/00872/5d916059-6716-4aea-83b4-c5c01b24a6b3.pdf
Raport pokazuje m.in. że 60% przecieków rtęci pochodzi z terenów leśnych oraz że gospodarka leśna zwiększa te przecieki. Ryby w ponad połowie szwedzkich jezior mają aktualnie wyższe wartości zawartości rtęci niż te dozwolone przez Światową Organizację Zdrowia, WHO.
Pozyskanie drewna zachodzące w lasach zwiększa transport rtęci z terenów leśnych do cieków wodnych i jezior w ilości od 6% do 30% w porównaniu do braku pozyskania. Szkody przejezdne maszyn leśnych, mechaniczne przygotowanie gleby, czyszczenie rowów melioracyjnych oraz pozyskanie pniaków wpływają również na przecieki rtęci.
Przyczyny leżą zarówno w zwiększonym przeciekaniu materiału organicznego do cieków wodnych i wtedy rtęć się dołącza jak i w tworzeniu się na zrębach, w warunkach środowisk wodnych, pozbawionych tlenu, związku metylortęci. Metylortęć dominuje w rybach.
Skogsstyrelsen podaje w swoim raporcie nowe rady dla właścicieli lasu dotyczące zmniejszenia przecieków rtęci powodowanych przez gospodarkę leśną.
- Rób mniejsze zręby albo pozostawiaj na nich osłonę drzew przeciwdziałającą podniesieniu wód gruntowych co oznacza wzmożone ryzyko przecieku rtęci.
- Zapobiegaj szkodom przejezdnym maszyn leśnych w glebie.
- Planuj tak ich przejazdy aby jak najrzadziej przebiegały przez cieki wodne.
- Pozostawiaj strefy z drzewami i krzewami wzdłuż jezior i cieków wodnych. Tworzą one nie tylko granice terenu leśnego gdzie nie powinno się jeździć i przygotowywać glebę ale również częściowo zapobiegają przeciekom rtęci.
- Nie wykonuj prac związanych z przygotowaniem gleby koło jezior i cieków wodnych.
- Nie wykopuj rowów melioracyjnych albo nie oczyszczaj dawnych rowów które mogą odprowadzać wodę z terenów na zrębach z wysokim prawdopodobieństwem tworzenia metylortęci.
- Wykonuj konieczne czyszczenia rowów melioracyjnych w czasie pory suchej i przy niskim poziomie wód.
- Zachowuj i równocześnie odtwarzaj strefy wodne połączone z ciekami i porośnięte olszą czarną. Mokradła z olszą czarną mają udokumentowaną zdolność do rozkładania metylortęci.
Raport Skogsstyrelsen kończy się znanym z innych prac wnioskiem iż potrzebne są dalsze badania na temat wpływu gospodarki leśnej na związki rtęci w naturze.
Temat wody i rtęci w lesie poruszaliśmy już na Monitorze leśnym np. w tekstach:
https://www.forest-monitor.com/pl/strumyki-i-rowy-niedostrzegana-woda-w-lesie/
https://www.forest-monitor.com/pl/gospodarka-lesna-a-rtec/
https://m.facebook.com › postsMonitor Leśny – Rowy melioracyjne w lesie – czyścić albo… | Facebook
Zdjęcie: Skogsstyrelsen
Interesujące Tadeusz Ciura !
Mam wiec pytanie: skąd te wycieki rtęci ?
A może to najzwyklejsza kumulacja rtęci z powietrza w lasach szwedzkich. Jeśli w szwedzkich to i wszystkich innych.
Czy są badania na poziom rtęci w lasach innych krajów ? i jak to się ma do terenów rolniczych ?
Teren leśny, gdzie uprawia się las współczesna technologią, różni się od rolniczego tylko jedną zasadniczą sprawą – jest w nim zmniejszony odpływ wody w porównaniu do gruntów rolniczych. Możemy wiec to kojarzyć ze zmniejszonym wypłukiwaniem rtęci z tych terenów, co prowadzi do jej kumulacji.
W Polsce odpływ wody z lasu jest mniejszy jak w lasach szwedzkich, ponieważ średnie opady roczne mają tam wyższe,
więc jeśli stężenie ma korelacje z odpływem, to w Polsce poziom rtęci powinien być porównywalny lub wyższy.
Jeśli tak, to RTĘĆ zarządzi zmianę hodowli lasu 🙂
Ten środkowy link z cytowanych trzech odpowiada na pytanie skąd się bierze rtęć w lesie. W komentarzu do niego Radosław Bałazy mówi o konferencji w IBL na te właśnie tematy i temat nie jest obcy polskim leśnikom. W każdym razie był poruszany w roku 2017.
Dzięki Tadeusz Ciura.
Faktycznie czytałem ale mi wyszło z głowy, a teraz link ominąłem.
Dobrze gdyby wnioski z tego projektu można byłoby prześledzić dziś po trzech latach.
Możliwe , że są miejsca gdzie może wystąpić wyciek, czyli uwolnienie rtęci.
Mnie interesuje jak ma się brak odpływu z opadów na poziom rtęci z tych dwóch źródeł: z wycieku i z opadu “emisji”.
Są trzy możliwości: 1 zwiększa, 2 zmniejsza, 3 nie ma wpływu.