Gołe zręby a mit pożarzyska – leśna gospodarka bezzrębowa. 2.

Jest to klasyczny mit, łatwy do obalenia, pisze jeden z komentatorów do artykułu doc. Larsa Lundqvista, omówionego na Monitorze w https://www.forest-monitor.com/pl/zreby-gole-kontra-wieczna-trzebiez-lesna-gospodarka-bezzrebowa-1/ , przytaczając z kolei artykuł z https://peachlandwpa.org/myth-busters-clear-cuts-mimic-wildfires/

A więc, naśladują zręby zupełne pożarzyska lub nie?

The Peachland Watershed Protection Alliance, z Brytyjskiej  Kolumbii w Kanadzie,  przytacza argumenty, znane prawdopodobnie zarówno leśnikom jak i ekologom, ale warte przypominania, skoro na podobieństwo zrębów zupełnych do leśnych pożarzysk powołuje się docent nauk leśnych ze Szwecji.

„Na poparcie strategii pozyskania jak największej ilości drzew z naszych lasów, w jak najkrótszym czasie, przy jak najmniejszych kosztach i przy minimalnej dbałości o środowisko, powołuje się na wiele twierdzeń wysuwanych przez branżę gospodarki leśnej.

Zręby zupełne, gołe, są korzystne dla przyrody, ponieważ naśladują pożary, kształtujące od tysięcy lat nasze lasy, to jeden z najbardziej ugruntowanych i powtarzanych poglądów.

Wszelkiego rodzaju ekosystemy przystosowały się w ciągu trwania  eonów ( https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Eon ) do przetrwania a niektórych przypadkach rozwijały się i rozwijają  dzięki naturalnym zakłóceniom.

Każdy uczeń gimnazjum wie, że np. szyszki sosny Banksa otwierają się aby rozsiewać nasiona pod wpływem wysokiej temperatury towarzyszącej pożarom. Po jakimkolwiek pożarze las staje się bardziej otwarty, dzięki czemu więcej światła dociera do dna lasu.  To z kolei umożliwia regenerację osiki, derenia,  wierzby iwy i innych krzewów. Zwierzęta kopytne (jelenie, wapiti, łosie itp.) wracają, aby cieszyć się nowymi zapasami pożywienia.  Króliki i małe ssaki również ucztują w nowym lesie, co przyciąga  lisy, kojoty, wilki i inne drapieżniki. Ogień regeneruje krajobraz i ekosystem.

Czym więc różni się to od zrębów zupełnych gospodarki leśnej?

1. Pożary tworzą plamy na krajobrazie, przeskakują niektóre części lasów, a inne dziesiątkują.  Niejednolite krajobrazy mogą być dobre dla zwierząt i ekosystemu, ale nie są nimi szeroko otwarte, wycięte powierzchnie lasu. Wyręby zabierają wszystkie drzewa, pozostają pniaki lub tylko korzenie i resztki drzew, które są zbyt małe lub uszkodzone, aby je sprzedać.

2. Pożary różnią się intensywnością, częstotliwością, rozmiarem i surowością. Zręby zupełne mogą mieć różną wielkość i częstotliwość, ale intensywność i surowość oddziaływania są stałe.

3. Schemat pożarów jest w większości przypadkowy, a drzewa i dzika przyroda, mikroflora i fauna przystosowywały się przez tysiące lat do tego niejednolitego, po spaleniu, środowiska. Z drugiej strony zręby zupełne są całkowite i obejmują duże zaplanowane obszary, zazwyczaj o liniowym kształcie.

4. Pożary nie rozrywają ziemi ciężkimi maszynami leśnymi ani nie zakłócają rozwoju mikroorganizmów glebowych.

5. Pożary spalają często tylko części drzew, pozostawiając oazy dzikiego życia, domy dla ptaków, owadów i małych ssaków. Te częściowo spalone drzewa mogą być również ścianami dla wiatru dla nowych drzew, które wyrastają na spalonej powierzchni. Zręby zupełne zabierają wszystko, nic nie pozostaje.

(Tutaj europejski leśnik, również ten szwedzki, ma argument przeciwny, związany z certyfikatem FSC i 5-10% pozostawianych na zrębach drzew. W Kanadzie FSC obejmuje 50 mln ha na ogólną powierzchnię 316 mln ha co stanowi tylko niecałe 16%. W Kolumbii Brytyjskiej, B.C., FSC obowiązuje na 1,488 mln ha na całość 60 mln ha czyli tylko 2,5% https://ca.fsc.org/download.annual-report-2019.1023.htm W USA i w Kanadzie znacznie większym certyfikatem jest SFI https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sustainable_Forestry_Initiative ale istnieje też wiele lokalnych certyfikatów w stanach USA i prowincjach Kanady. Wszystkie te certyfikaty kładą wagę głównie na ekonomię i społeczne wartości związane z lasem a mniejszą na ekologię. TC)

6. Podczas pożaru lasu cała spalona biomasa i składniki odżywcze w spalonym lesie pozostają w glebie i wspomagają regenerację. Na zrębie zupełnym prawie cała biomasa jest usuwana z lasu.

7. Pożary spalają glebę, aby uwolnić składniki odżywcze i odsłonić glebę  mineralne, korzystną dla odrastania lasu. Zręby zupełne odsłaniają istniejące gleby leśne, czyniąc je podatnymi na erozję wodną i wiatrową.

8. Pożary nie tworzą dróg leśnych które powodują zamulenie strumieni i terenów podmokłych w zlewni rzek. Aby uzyskać dostęp do drzew, gospodarka leśna buduje kilometry dróg przez dziką przyrodę, na stromych zboczach, w pobliżu strumieni i terenów podmokłych oraz przez siedliska życiowe wielu gatunków drzew.

9. Pożary zabijają szkodniki i ich jaja. Niszczą zarodniki i grzyby pasożytnicze i choć na początku uwalniają duże ilości węgla, o wiele więcej węgla zostanie zmagazynowane w zregenerowanym lesie.

10. Pożary nie regenerują się w monokultury. Gatunki odrastają w ekologicznym procesie zwanym sukcesją, niektóre gatunki roślin najpierw kiełkują, a później rosną obok światłożądnych drzew i krzewów a potem podążają  za cieniolubną roślinnością i większymi drzewami. Zręby zupełne, jeśli zostaną zasadzone, tworzą „farmy”  drzew składające się z jednego lub dwóch szybko rosnących, komercyjnie opłacalnych gatunków. Spacerując po latach po zalesionym zrębie, można zauważyć, że nie ma on takiego samego składu i struktury jak rodzimy las, ma też mniejszą różnorodność gatunkową zarówno roślin, jak i zwierząt.

11. Pożary nie zawsze są dobre dla ekosystemów.  Na przykład w lasach deszczowych Brytyjskiej Kolumbii, BC, przy wybrzeżu Oceanu Spokojnego, pożary lasów są rzadkie. Tamtejszy ekosystem przystosował się do innego reżimu klimatycznego, ale lasy wycinane są również zrębami zupełnymi. W BC mamy 14 ekosystemów leśnych i wszystkie są gospodarowanie przy pomocy zrębów zupełnych i w identyczny sposób. Jeśli ogień nie jest korzyścią ewolucyjną dla niektórych z tych lasów, to dlaczego zręby zupełne,  naśladujące pożary, mają być korzystne dla tych ekosystemów?

W rzeczywistości, zręby zupełne, gołe, nie naśladują ŻADNYCH naturalnych zakłóceń, niezależnie od tego, czy są to wybuchy gradacji  kornika, huragany czy pożary.

Zręby zupełne i inne działania związane z pozyskiwaniem drewna nie zastępują naturalnych zakłóceń. To tylko jeden z wielu sposobów, w jaki pozyskiwanie przemysłowe próbuje sprzedać swój modus operandi „zyski uber alles” coraz bardziej sceptycznej opinii publicznej. Nie możemy dać się zwieść myśleniu, że ta praktyka przemysłowego wyrębu ma w ogóle jakąkolwiek wartość ekologiczną.

Jeśli istnieje związek między wycinaniem lasu a pożarami lasów, może być to coś przeciwnego: ostatnie badania wskazują, że wycinki mogą w rzeczywistości POWODOWAĆ pożary lasu.”

W zasadzie do podobnych badań nie musi zaglądać docent szwedzkich nauk leśnych Lars Lundqvist. Wystarczą orzeczenia kolejnych szwedzkich sądów administracyjnych w sprawie przyczyn powstania pożaru lasu koło Sala, 14.000 ha, w roku 2014. Najwyższy Sąd Administracyjny wydał wreszcie przed kilkoma miesiącami wyrok skazujący prywatną firmę leśną, mechanicznie przygotowującą glebę na zrębie, do zapłacenia odszkodowania w wysokości 2,5 mln kr. Iskry od kamieni wywołały pożar. Odwołania się właściciela firmy leśnej do kolejnych wyższych instancji sądowych mu nie pomogły, przegrał z przeciwnikiem, którym był koncern leśny Stora Enso. 

Lars Lundqvist motywuje gospodarkę leśną opartą o zręby zupełne, naturalnymi zaburzeniami w postaci pożarów. Takie argumenty są łatwe do obalania czy porównań. Niemniej jednak główny nurt jego argumentacji dotyczy bezzrębowych metod gospodarki leśnej, o których ma, jako naukowiec leśny, jak najgorsze zdanie. Należy dodać że nie podoba mu się głównie metoda „blädning” czyli „wiecznej trzebieży” w której widzi drogę do silnego osłabienia produkcyjności lasu na dłuższą metę.

Metody bezzrębowej gospodarki leśnej  doczekały się wreszcie instrukcji i przepisów ze strony szwedzkiego urzędu państwowego Skogsstyrelsen i opiszę je w następnej części.

Zdjęcie: yale