Głuszce a energia wiatrowa. 2.

Czy turbiny wiatrowe wpływają na kurowate, zwłaszcza na głuszce?

To pytanie jest często dyskutowane, ale trudno na nie odpowiedzieć. Istnieje niewiele badań w tej dziedzinie i nie zawsze są one zgodne z założeniami BACI (Before After Control Impact -Przed i po wpływie) tj. badania są przeprowadzane przed i po rozpoczęciu działalności, jak również na obszarze przewidywanego oddziaływania oraz poza nim.

Synteza raportu na ten temat:

Click to access taubmann_j_et_al_220127.pdf

„Cytowany przez nas przegląd literatury opisał możliwe skutki budowy i działalności elektrowni wiatrowych na kurowate, zwłaszcza ich zmiany w doborze zasobów, wyborze siedlisk, wzorców przemieszczania się, sukcesu reprodukcyjnego, ryzyka drapieżnictwa i stresu fizjologicznego.

Udało nam się udokumentować, że kurowate zderzały się z turbinami wiatrowymi (Gonzalez 2018; Langgemach i Dürr 2019). Podobne zderzenia zbiegają się z okresami pogody o słabej widoczności, ale zachowanie np. pardwy (Lagopus lagopus) w czasie lotu może prowadzić do kolizji z turbinami wiatrowymi nawet przy dobrej widoczności (Falkdalen et al. 2013). Ryzyko kolizji ptaków z turbinami wiatrowymi można prawdopodobnie zminimalizować malując wieże w kontrastowych kolorach (Stokke et al. 2020).

W przypadku kurowatych nie ma jednak systematycznych badań ryzyka kolizji z turbinami wiatrowymi ani tego, czy ryzyko można zmniejszyć, malując wieże w kontrastowych kolorach. Rydell i in. (2017) nie podają szacunków ryzyka kolizji kuraków z turbinami wiatrowymi.

Nie jest jasne, jak często zdarza się to głuszcom. Kiedy nowe turbiny wiatrowe są budowane na obszarach z ich bytowaniami, należy jednak wziąć pod uwagę ryzyko kolizji głuszców z turbinami wiatrowymi.

Wpływ elektrowni wiatrowych na występowanie i użytkowanie miejsc godowych dla głuszców, oznacza z jednej strony rezygnację z tych miejsc, zmniejszenie liczby tokujących kogutów, chwilowe zakłócenie, ale z drugiej ponowne korzystanie z miejsc godów po wybudowaniu elektrowni wiatrowej jak i również oznacza brak efektu (Coppes i wsp. 2020a).

W naszym badaniu znaleźliśmy aktywne stanowiska głuszca w obrębie farmy wiatrowej, co jest pozytywne zarówno dla głuszca jak i dla elektrowni wiatrowych.
Niemniej jednak bez danych typu BACI i wieloletniej obserwacji, nierozsądne byłoby wyciąganie za daleko idących wniosków.

Wpływ elektrowni wiatrowych na wykorzystanie zasobów i selekcję siedlisk u głuszców badano dwoma różnymi metodami, poprzez zarówno systematyczną inwentaryzację pośrednich śladów głuszców (Storch 2002, Poggenburg i in. 2018, Coppes i in. 2018a, Zohnmann i in. 2014), jak i poprzez radio-oznakowanie poszczególnych ptaków (Storch 1993, Storch 1995, Coppes i in. 2017).

Wyniki pokazały, że siedliska, na których działają turbiny wiatrowe, są w mniejszym stopniu wykorzystywane przez głuszce.
Ponieważ istniała silna korelacja między odległością, cieniami, poziomem hałasu i liczbą widocznych turbin wiatrowych, nie było możliwe określenie, który czynnik lub czynniki spowodowały te skutki.

Skupiliśmy się na odległości od elektrowni wiatrowych, ponieważ ten czynnik najłatwiej zmierzyć i uwzględnić przy planowaniu energetyki wiatrowej na terenach z występowaniem głuszców oraz w ocenach oddziaływania na środowisko.

W ramach międzynarodowego projektu badawczego „Capercaillie and Wind Energy” zbadaliśmy wpływ turbin wiatrowych na głuszce na sześciu obszarach badawczych w Niemczech, Austrii i Szwecji.
W Szwecji projekt był realizowany na farmie wiatrowej Jädraås przez okres czterech lat.

Inwentaryzacje pośrednich śladów wykazały, że głuszce w mniejszym stopniu korzystają z obszarów w pobliżu turbin wiatrowych. Znaleźliśmy podobne efekty w badaniach przemieszczania się radio-oznakowanych głuszców.

Obie metody wykazały, że głuszce wykorzystywały w mniejszym stopniu obszary położone w odległości od 650 m do 865 m (zasięg od 784 m do 1025 m) od turbin wiatrowych niż obszary położone w dalszej odległości od turbin.
Dane pochodzące z radio-oznakowanych głuszców pokazały selekcję siedlisk na poziomie osobnika, podczas gdy pośrednie inwentaryzacje tropów pokazały selekcję siedlisk na poziomie populacji.
Chociaż metody się różnią, stwierdziliśmy podobne skutki odległości od turbin wiatrowych. Pod względem poziomu hałasu i cienia generowanego przez turbiny wiatrowe obie metody wykazują podobne efekty.

Zmniejszone wykorzystanie przez głuszce terenów wokół turbin wiatrowych wykazano również na obszarach, gdzie turbiny wiatrowe istniały od dłuższego czasu. Można zatem przypuszczać, że pogorszenie warunków bytowania głuszców wokół elektrowni wiatrowych jest nie tylko efektem krótkoterminowym prac budowlanych, ale również efektem długofalowym.

Głuszce wybierały w mniejszym stopniu tereny w pobliżu elektrowni wiatrowych, ale nie udało nam się znaleźć istotnej różnicy w obecności pośrednich śladów głuszców
między obszarem z dużą liczbą elektrowni wiatrowych a obszarem bez nich.
Chociaż stwierdziliśmy wpływ odległości do turbin wiatrowych na poziomie indywidualnym, to wpływ turbin wiatrowych na poziomie populacji wymaga dalszych badań.

Efekty, które stwierdziliśmy w naszym badaniu, są prawdopodobnie związane z ilością odpowiednich siedlisk i gęstością głuszców w otaczającym krajobrazie.
Jeśli poza obszarem budowy elektrowni wiatrowych znajduje się wiele odpowiednich siedlisk, jest mniej prawdopodobne, że ich instalacja wpłynie na gęstość miejsc bytowania głuszców w całym krajobrazie.

Jeśli jednak elektrownie wiatrowe zostaną zbudowane na nielicznych istniejących obszarach z odpowiednimi siedliskami dla głuszców (z uwagi na topografię lub gospodarkę leśną), to bardziej prawdopodobne jest, że elektrownia wiatrowa wpłynie ujemnie na zagęszczenie populacji głuszca w całym krajobrazie.

Jakiekolwiek środki kompensacyjne mające na celu ograniczenie wpływu turbin wiatrowych na warunki bytowania głuszca, nie są prawdopodobnie bezpośrednio możliwe na tych obszarach, na których budowane są turbiny wiatrowe.

Wyniki badań z udziałem radio-oznakowanych głuszców pokazały również, że obszary w pobliżu dróg dojazdowych do turbin wiatrowych były mniej wykorzystywane przez głuszce. Pokazuje to dodatkowe i pośrednie skutki, które wynikają z budowy elektrowni wiatrowej.

Aby ocenić wpływ elektrowni wiatrowych na sukces reprodukcyjny głuszców, mogliśmy wykorzystać jedynie systematyczną inwentaryzację z badanego obszaru w Szwecji. Wskaźnik sukcesu reprodukcyjnego (liczba piskląt przypadająca na kurę) był stosunkowo podobny między obszarami z turbinami wiatrowymi (Jädraås) i obszarem kontrolnym.
Tym samym nie mogliśmy stwierdzić żadnego wpływu elektrowni wiatrowych na sukces rozrodczy głuszców.
Brakuje nam jednak danych wstępnych, a ponadto wielkość próby była stosunkowo niewielka.

Na obszarach z elektrowniami wiatrowymi można by się spodziewać większego zagęszczenia średniej wielkości drapieżników takich jak lis i kuna. ponieważ inne badania wykazały, że średniej wielkości drapieżniki czerpią korzyści z działalności człowieka i fragmentacji lasów borealnych (Kurki et al. 1998, Prugh et al. 2009, Kämmerle i in., itp. )
Aby jednak wiedzieć, czy zagęszczenie średnich drapieżników wzrasta w krajobrazach z elektrowniami wiatrowymi, należy inwentaryzować tereny łowne na przestrzeni kilku lat i na kilku obszarach.

Zmiany behawioralne, jak i podwyższony poziom metabolitów hormonu stresu fizjologicznego wywołanego przez elektrownie wiatrowe stwierdzono u saren (Lopucki i in. 2017, Klich i in. 2020).
W przypadku głuszców badania wykazały zmiany behawioralne i podwyższony poziom metabolitów hormonu stresu w pobliżu obiektów sportów zimowych (Summers i in. 2007, Moss i in. 2014, Coppes i in. 2017, Thiel i in. 2008).
W naszych badaniach nie stwierdziliśmy jednak żadnego wpływu turbin wiatrowych na ilość metabolitów hormonu stresu w odchodach głuszców.

Podsumowując, nasz projekt pokazuje, że przy zakładaniu elektrowni wiatrowych na obszarach istotnych dla kurowatych należy wziąć pod uwagę następujące skutki działania turbin wiatrowych:
– ryzyko kolizji,
– zdegradowane środowisko życia w pobliżu elektrowni wiatrowych,
– zdegradowane środowisko życia poprzez infrastrukturę towarzyszącą.

Środki zarządzania.

Nasze badanie wykazało, że turbiny wiatrowe mają wpływ na wybór zasobów i siedlisk przez głuszce.
W zależności od zastosowanych metod znaleźliśmy wartość progową między 650–865 m, powyżej której wpływ turbin wiatrowych wydaje się nieistotny. Wyniki te można łatwo zastosować w planowaniu elektrowni wiatrowych, zwłaszcza na terenach, gdzie znana jest obecność i rozmieszczenie głuszca.

Uwzględniliśmy obszary badawcze z trzech różnych krajów w Europie (Niemcy, Austria, Szwecja), gdzie każdy kraj ma własne wytyczne i zasady ostrożności dotyczące głuszca i budowy farm wiatrowych. Biorąc pod uwagę różny status populacji głuszca na poziomie krajowym, regionalnym, a nawet lokalnym, konieczne jest stosowanie różnych metod planowania.

Na obszarach o dużym rozmieszczeniu głuszca i stabilnych populacji, takich jak Szwecja (Wirdheim i Green 2021), nasze progi odległościowe mogą być stosowane dla siedlisk najważniejszych dla głuszca, takich jak letnie siedliska kur z lęgami i miejsca godów.
Zaleca się strefy buforowe o szerokości 1 km wokół miejsc godowych z więcej niż 5 kogutami głuszca (Rydell et al. 2011) lub z więcej niż 10 kogutami (SOF-Birdlife 2014).

Sugerujemy stosowanie naszych wartości odległości progowych również dla letnich siedlisk głuszca oraz w przypadku prowadzenia gospodarki leśnej. Również Rydell i in. (2017) proponują położenie większego nacisku na siedliska odpowiednie dla głuszców w krajobrazie, w tym terenów godowych.

Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu map z odpowiednimi siedliskami podczas planowania obszarów, które należy chronić dla głuszca (Länsstyrelsen Jönköping 2014), ponieważ wpływ elektrowni wiatrowych na populacje głuszców zależy od ilości odpowiednich siedlisk w krajobrazie oraz od tego, czy turbiny wiatrowe budowane są w obrębie ostatnich obszarów odpowiednich siedlisk, lub poza nimi.

Chociaż nadal nie jest jasne, czy efekty zachowania odległości progowych rzeczywiście wpływają na przetrwanie i reprodukcję głuszców, należy zminimalizować dalszą degradację siedlisk, zwłaszcza w przypadku małych i zagrożonych populacji.
Zalecamy więc zachowanie zasady ostrożności na obszarach z zagrożonymi i/lub małymi populacjami, na przykład populacjami o niekorzystnym stanie ochrony zgodnie z dyrektywą siedliskową UE, oraz unikanie ustawiania turbin wiatrowych w promieniu 865 m od występowania głuszców, w celu zminimalizowania ryzyka negatywnego oddziaływania na populację kuraków.”

W 10-stronicowym zestawieniu prac naukowych, wymienionych w tym raporcie, znalazłem tylko dwie polskie pozycje w języku angielskim.
Intryguje mnie w pewnym stopniu takie stawianie na prace w języku polskim przez polskich naukowców.
Na pewno nie są one gorsze od prac naukowców z innych krajów, piszących w języku angielskim, międzynarodowym języku naukowym, ale mają z tego powodu zerową siłę przebicia w międzynarodowej konkurencji naukowej.

Źródła:

Click to access taubmann_j_et_al_220127.pdf

Click to access Taubmann-et-al-2021-Capercaillie.pdf

Click to access taubmann_j_et_al_210830.pdf

Zdjęcie: svt