Europejskie lasy – Szkocja, Anglia.

Szkocja.

Biurokracja spowalnia szkocką gospodarkę leśną.

Z lesistością wynoszącą 19% Szkocja przoduje w Wielkiej Brytanii, ale lokalny rząd ma większe ambicje.
Do 2032 r. odsetek ten powinien wzrosnąć do 21%, częściowo dzięki pomocy państwa.

Peter Tærø Nielsen pochodzi z Danii, ale mieszka od dawna w Szkocji i jest również od roku 2004 właścicielem lasu. Według niego ambitna polityka leśna Szkocji nie jest realizowana tak jak planowano.
-Celem rządu jest 15.000 hektarów nowych lasów rocznie, ale w 2021 było to tylko 11.000 hektarów i z każdym rokiem przybywa ich mniej. mówi.

Jego zdaniem wsparcie państwa udzielane głównie rodzimym gatunkom, takim jak sosna, jarzębina, brzoza i wierzba, odgrywa pewną rolę, a wspólne dla tych gatunków jest to, że nie nadają się w Szkocji do celów produkcyjnych. Preferowany jest świerk sitka.
-Warto zauważyć, że żaden gatunek świerka nie jest uważany w Wielkiej Brytanii za gatunek rodzimy.

Jednak przede wszystkim każdy kto pragnie założyć las, napotyka na biurokratyczne problemy.
-Proces zajmuje dużo czasu i kosztuje. Dotyczy to także właścicieli gruntów, którzy nie ubiegają się o wsparcie, a jedynie chcą uzyskać pozwolenie na zalesienie, mówi Peter Tærø Nielsen.

Ponadto pojawił się pewien opór wśród rolników wobec przekształcania gruntów rolnych w lasy.
-Zwłaszcza gdy zmiana użytkowania gruntów przeprowadzania jest przez spółki Inwestycyjnej lub podobne. Znikają wtedy miejsca pracy i tego typu właściciele gruntów nie dbają o lokalną ludność.

W gospodarce leśnej dominuje świerk sitka, mający proweniencje z Alaski i Kanady.

W południowej Szkocji przyrost świerka sitka na dobrym siedlisku może wynosić do 700 m3/ha w ciągu 35 do 40 lat.
Ten gatunek świerka sadzony jest również w północnej Szkocji, ale przyrost jest tam o połowę mniejszy i trzeba uwzględnić ryzyko huraganów, dlatego cięcia końcowe następują już po 40 latach.
W północnej Szkocji właściciele lasu otrzymują też wsparcie przy sadzeniu sosny wydmowej, Pinus contorta.
-Ale świerk sitka jest głównym drzewem gospodarczym w kraju.

Inną przeszkodą jest krytyka organizacji ochrony przyrody w stosunku do wprowadzania nierodzimych gatunków drzew. Peter Tærø Nielsen uważa, że krytyka ze strony organizacji ochrony przyrody jest niewłaściwa i szkodliwa. Bez stosowania świerka sitka Szkocja nie ma szans na prowadzenie opłacalnej gospodarki leśnej.
-Organizacje NGO powołują się na źle prowadzoną politykę leśną z lat 1980, ale od tego czasu zrobiono duże postępy. Wielka Brytania importuje dzisiaj aż 85% surowców drzewnych (Szwecja jest tradycyjnym, bardzo dużym dostawcą, TC) i pociąga to za sobą wiele wad, zwłaszcza w odniesieniu do możliwości pochłaniania CO2 przez lasy.
Organizacje NGO będące silnymi grupami lobbystycznymi milczą jednak o tym i pozostają obojętne.

Źródło: Skogen 12/2023, Karin Lepikko.

Anglia.

Wistman’s Wood leży położony pomiędzy dramatycznymi wzgórzami Dartmoor (https://en.m.wikipedia.org/wiki/Dartmoor) osłonięty przez rwącą rzekę West Dart na zachodzie i zgrupowania głazów na wschodzie.
To tak, jakby sama ziemia próbowała ukryć sękaty, stary las dębowy. Być może dostęp mają tylko ci, którzy potrafią przedostać się pomiędzy kępami wrzosów i kolcolistów (https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Kolcolist_zachodni ) zagubionymi owcami i gorączkowo ćwierkającymi pliszkami (https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Anthus).
Ci, którzy potrafią stawić czoła legendarnym wiatrom na wrzosowiskach i toczącym się na niebie chmurom deszczowym.

Minęło wiele stuleci, odkąd ostatni druidzi odprawiali swoje rytuały wśród krzywych pni, pokrytych mchem granitowych głazów i między pióropuszami paproci, ale wydaje się, że jakaś starożytna forma energii nadal istnieje. Powiew magii powoduje, że pióropusze brodaczek (Usnea Dill. ex Adans) falują z koron krzywych drzew. Światło słoneczne, ukryte za szarymi chmurami, jest filtrowane przez liście. Kukułka głosi puste powitanie.

Wistman’s Wood (https://en.m.wikipedia.org/wiki/Wistman%27s_Wood) to jeden z najstarszych lasów w Wielkiej Brytanii i jeden z trzech drzewostanów dębowych, które przylegają do nierównego terenu Dartmoor. Na wysokości około 400 metrów nad poziomem morza jest to również jeden z najwyżej położonych lasów dębowych w kraju. Na obszarze trzech i pół hektara rosną także pojedyncze jarzębiny i leszczyny, głóg i ostrokrzew kolczasty, ale dominuje dąb szypułkowy Quercus robur. Ten sam dąb, który w Szwecji dorasta zwykle do 30 metrów wysokości, ale w magicznym Lesie Wistman rzadko osiąga wysokość wyższą niż cztery i pół metra.

Chroniony las jest domem dla zagrożonych gatunków, takich jak porost Bryoria smithii, ale także dla siewki złotej (https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Siewka_złota ) oraz bogini Hel (https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Hel_(bogini))

Uważa się, że najstarsze okazy dębów mają od 400 do 500 lat. Równie długo las pojawiał się w źródłach literackich: na przykład w 1620 roku topograf Tristram Risdon zauważył, że żadne z drzew nie jest „wyższe niż człowiek może dotknąć jego wierzchołka, na poziomie głowy”.

Inne obserwacje są mniej naukowe.
Wiele mitów wyrosło z dziwnej gęstwiny Wistman”s Wood.
Wielu odwiedzających las zeznawało o upiornej procesji ludzi ubranych na biało – widmowym obrazie grabarzy, którzy w dawnych czasach nieśli trumny przez las do kościoła w Lydford.

Niektórzy spacerowicze spotykali szczeniaka Jumbo, który zdechł po ukąszeniu przez jednego z jadowitych węży, o których mówi się, że pełzają wśród skał lasu, a niejednego człowieka sprowadziły na manowce pixie (https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Pixie)

W ciemne, bezksiężycowe noce najlepiej jest trzymać się z daleka od dębowego lasu na wrzosowiskach. Wtedy to miejsce jest nawiedzane przez psy z piekła rodem, ogromne bestie o czarnym futrze, jaskrawoczerwonych oczach i ostrych, żółtych zębach. Psy, które zainspirowały Arthura Conan Doyle’a do wysłania Sherlocka Holmesa do Dartmoor w poszukiwaniu Psa Baskerville’ów.

Pochodzenie nazwy Wistman’s Wood jest niejasne i jest przedmiotem dyskusji od wielu wieków.
Nazwę „wist” można wywieźć od:
-Weals = z Walii.
-Usig = woda, odnośnie rzeki West Dart.
-Wist, od określenia wisht, które oznacza nawiedzony lub prowadzony przez pixie.
-Wis, podobnie jak szwedzkie słowo vis, czyli „las mądrych”. Jest to najpopularniejsze wyjaśnienie.

Lokalne ptaki znalazły oazę w Wistman’s Wood i wydaje się, że nie przeszkadzają im piekielne psy, duchy, czy złośliwe pixie.
Podobnie jak 50 różnych mchów i ponad sto rodzajów porostów występujących w lesie. Przykładem Bryoria smithii, która rośnie tylko w dwóch miejscach w całej Wielkiej Brytanii, a w Szwecji prawdopodobnie ten porost już wyginął.

Wrzosowisko Dartmoor jest parkiem narodowym od 1951 roku, a Wistman’s Wood został w 1964 roku uznany za obszar o szczególnym znaczeniu naukowym. Fakt, że Dartmoor jest dziś również obszarem chronionej przyrody, wynika w dużej mierze z wyjątkowego życia roślinnego i zwierzęcego tego ekologicznego miniaturowego świata.
Czy zaliczają się do niego również piekielne psy i pixie, nie wynika jasno z uzasadnienia naukowego…

Wrzosowiska Dartmoor są nie tylko wrzosowiskami.
Badania pyłków i makroskamieniałości pokazują, że Dartmoor był pokryty brytyjskim pierwotnym lasem od około 10.000 do 2.000 lat p.n.e., kiedy dewastacje i wypas zwierząt zaczęły zbierać żniwo na roślinności. Dziś pozostały tylko trzy mniejsze obszary leśne, Wistman”s Wood, Black Tor Copse i Piles Copse.
Zachowanie Wistman’s Wood wynikło w dużej mierze z kamienistego podłoża i zarośli z dębów, co sprawiło , że ​​obszar ten był i jest niedostępny dla pasących się zwierząt.

W ostatnich stuleciach na las wpływał głównie klimat.
W XVII wieku drzewa opisywano jako tak niskie, że można było sięgnąć ręką i dotknąć ich wierzchołków, ale wraz z ociepleniem się Anglii w okresie industrializacji las rósł.
W latach 1990 najwyższe drzewa osiągnęły 12 m wysokości, przy średniej 7 m, a powierzchnia lasu podwoiła się.

Dzisiaj głównie popularność wśród ludzkich gości zagraża temu wyjątkowemu środowisku. Wędrowcy proszeni są o zachowanie jak największej odległości od brzegów lasu, aby zminimalizować szkody dla porostów i mchów.

Dartmoor to jeden z wielu obszarów w Wielkiej Brytanii znajdujących się na liście lasów królewskich. Tytuł został nadany przez Wilhelma Zdobywcę w drugiej połowie XI wieku i był nazwą królewskich terenów łowieckich.
W miarę jak król uzurpował sobie coraz większe tereny łowieckie, zaczęto je kwalifikować jako lasy królewskie, mimo że były to jednocześnie pastwiska, gospodarstwa rolne i wsie.

Pod rządami potomków Williama Dartmoor stał się lasem królewskim. Oznaczało to, że każdy zając, dzik i wilk należały do króla. Aby sprawdzać, czy smażony zając nie trafia na niewłaściwy stół, Wilhelm Zdobywca powołał królewską straż leśną. Stanowisko to było na tyle ważne, że do dziś zachowało się imię pierwszego z nich: Aderet.

W 1337 roku król Edward III nadał prawa do Dartmoor swojemu najstarszemu synowi na mocy statutu, na mocy którego ustanowił także pierwsze księstwo w kraju, Kornwalię. Do dziś ziemia należy do księcia Kornwalii, a obecnym właścicielem jest dwudziesty piąty w kolejce książę William, następca tronu.

Źródło: Skogen 12/2023, Kristin Pineda Svenske

Zdjęcie: dartmoor