Biznesowy wskaźnik różnorodności biologicznej. Greenwashing?

Publikowany jest on od roku 2019 i tegoroczny jest już drugim kolejnym opracowaniem w języku szwedzkim oraz w języku angielskim.

Zestawienie opracowywane jest przez szwedzką firmę Ecogain, grupę specjalistów z różnych dziedzin gospodarki, m.in. leśnictwa i rolnictwa.

Cel opracowania indeksu bioróżnorodności dla biznesu jest w zasadzie prosty: chodzi o przekonanie firm i przedsiębiorstw że różnorodność biologiczna jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi firmy i wartym analizy biznesowej.

Indeks bioróżnorodności mierzy w pierwszym rzędzie stan rocznych raportów firm i sposób ujęcia w nich pytania o bioróżnorodność.

W ekologii istnieje pojęcie gatunków kluczowych, takich których obecność jest bardzo istotna dla całego systemu ekologicznego. Przykładowo największy szwedzki dzięcioł, dzięcioł czarny, poprzez swoje wykuwanie w drzewie, tworzy siedlisko życia dla wielu innych gatunków.

Podobnie jest w gospodarce. Istnieją w niej firmy będące kluczowymi dla całej branży które tworzą standardy postępowania dla innych i dlatego ich ocena jest bardzo ważna.

Dzwonkiem alarmowym dla biznesu było kilka raportów z ostatnich lat, m.in. raport WWF, oraz raport IPBES https://ipbes.net/global-assessment i po raz pierwszy 15 stycznia tego roku, należy zaznaczyć przed pandemią COVID-19, Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) przedstawiło analizę głównych zagrożeń, z którymi świat musi się zmierzyć w nadchodzącym roku.

Na szczycie listy WEF:S Global RIsks Landscape 2020, po raz pierwszy w historii działalności WEB, znalazła się nowa kategoria – Zagrożenia środowiskowe.

Liderzy światowego biznesu widzą utratę różnorodności biologicznej jako jedno z trzech globalnych zagrożeń o największym prawdopodobieństwie zajścia i najbardziej znaczącym wpływie.

WEF stwierdza, że ​​połowa światowego produktu krajowego brutto (PKB, ang. gross domestic product, GDP) jest zależna w umiarkowanym lub silnym stopniu od przyrody, a tym samym narażona na utratę różnorodności biologicznej.

Różnorodność biologiczna ma wpływ na kilka z 17 globalnych celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju.  Badania pokazują, że różnorodność biologiczna może nawet przyczynić się do osiągnięcia wszystkich globalnych celów, bezpośrednio lub pośrednio

Ecogain, starając się wspierać rozwój biznesowy różnych firm w zgodzie z przyrodą wybrał powody przemawiające za takim podejściem i nazwał je uzasadnieniem biznesowym dla różnorodności biologicznej.

Są to :

• Załoga firmy. Przyciągnij i zatrzymaj pracowników.  Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z różnorodności biologicznej.  Dzisiejsi pracownicy chcą być dumni ze swojego miejsca pracy i chcą, aby było ono częścią rozwiązań dla światowych problemów.

• Wymagania klientów czyli wymogi związane z różnorodnością biologiczną.  Wyprzedzaj wymagania klienta.  Wraz ze wzrostem kwestii bioróżnorodności zarówno klienci firmy jak i władze będą stawiały coraz większe wymagania.

• Finansowanie. Utoruj drogę firmie do dobrego finansowania.  W skali międzynarodowej nastąpi coraz większe zaostrzenie podobnego finansowania.  Wymogi dotyczące finansowania ESG ( ESG – Environmental, Social and Governance) będą obejmować wymogi związane z różnorodnością biologiczną.  W tym samym kierunku zmierza unijna taksonomia finansowania.  Projekty korzystne dla bioróżnorodności będą oznaczały lepsze finansowanie.

• Znak towarowy. Praca na rzecz środowiska wzmocnia markę firmy i jej znaczenie społeczne.  Kwestia bioróżnorodności jest niedostatecznie reprezentowana w biznesie, dlatego istnieje potencjał, aby wyprofilować firmę pod tym kątem i tym samym wyróżnić się.

• Innowacja i kompetencje. Rozwiązania na rzecz bioróżnorodności oznaczają innowacyjne i interesujące metody pracy, poznanie przyrody, ekosystemów, gatunków.

• Dziedzictwo. Każda firma zależy od zasobów naturalnych, bezpośrednio lub pośrednio. Zmiana modelu biznesowego zgodnie z potrzebami i zależnościami firmy stworza pozytywne dziedzictwo, idące w przyszłości za firmą.

Rok 2020 nazwany został Rokiem super środowiskowym, rokiem z wieloma ważnymi decyzjami środowiskowymi. Pandemia COVID-19 wpłynęła na plany granic czasowych ale równocześnie naświetliła konsekwencje nadmiernego użytkowania przyrody przez człowieka.

Te ważne decyzje środowiskowe to:

1. -„1,5 stopnia” cel różnorodności biologicznej. Cel ten wyznaczony został przez ONZ w ramach Konwencji o różnorodności biologicznej, Convention on Biodiversity (CBD). Konwencja ta została podpisana na konferencji ONZ w sprawie środowiska i rozwoju w Rio w 1992 roku, w tym samym czasie co Konwencja Klimatyczna. Szwecja podpisała obydwie. CBD zaplanowało swoją 15 partnerską konferencję na październik 2020 r. ale została ona przełożona na wiosnę 2021 r. CBD zadecyduje wtedy o nowych globalnych celach różnorodności biologicznej, w tym właśnie „cel 1,5 stopnia”.

Projekt tego celu ze stycznia tego roku proponuje zatrzymanie strat netto w zakresie różnorodności biologicznej do 2030 r. oraz wzmocnienie ekosystemów, zysk netto różnorodności biologicznej o co najmniej 20% do 2050 r. Cel „No Net Loss 2030” będzie prawdopodobnie nowym „celem 1,5 stopnia” w zakresie różnorodności biologicznej”.

Te cele będą mieć duże znaczenie dla firm, będą kłaść dużo większy nacisk na wskaźniki pomiarowe niż  dotychczas. Metody pomiaru wpływu i wkładu w różnorodność biologiczną mają się wkrótce pojawić. Do pomiaru wpływu na klimat standardem stały się pomiary dwutlenku węgla.  Podobnie stanie się z różnorodnością biologiczną. W Szwecji urząd państwowy do spraw ochrony środowiska Naturvårdsverket prowadzi już rozmowy z firmami przed negocjacjami na przyszłorocznej konferencji CBD.

2. -Strategia różnorodności biologicznej Unii Europejskiej. Miała być ogłoszona jako Nowy Zielony Ład już w maju tego roku, ale COVID-19 pokrzyżował te plany. Będzie ona opisywać proponowane stanowisko UE w globalnych negocjacjach w ramach Konwencji o różnorodności biologicznej.

Dotychczasowa unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. miała na celu powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych w UE oraz przywrócenie ich w jak największym stopniu.  Nie udało się tego osiągnąć.

Nowy Zielony Ład ma dążyć do utworzenia obszarów chronionych na terenie UE w wielkości co najmniej 30%. obszaru lądowego i wodnego Unii, przywrócenia zdegradowanych ekosystemów i ściślejszej ochrony resztek lasów naturalnych (po angielsku „primary and oldgrowth forests”), tych przeznaczonych do ochrony w roku 2021.

Dalej chodzi o zwiększenie obszarów z rolnictwem ekologicznym, zatrzymanie spadku populacji owadów zapylających, przywrócenie dawnego, naturalnego biegu rzek Europy na długości co najmniej 25.000 km, redukcja używania pestycydów o 50% do roku 2030 oraz zasadzenie 3 mld drzew do roku 2030.

Indeks różnorodności biologicznej objął  zbadanie największych firm w Szwecji, Norwegii, Danii i Finlandii.

Badanie dotyczyło 52 firm ze Szwecji i po 20 z Danii, Finlandii i Norwegii.  Razem było to 100 największych firm skandynawskich i 20 największych firm w każdym kraju.

Indeks bioróżnorodności został w całości oparty na najnowszych raportach firm dotyczących zrównoważonego rozwoju (czasami zintegrowanych z raportem rocznym). Przegląd został przeprowadzony w marcu i kwietniu 2020 r. w oparciu o dostępne raporty dotyczące zrównoważonego rozwoju na dzień 1 maja 2020 r. W związku z tym badanie firm w większości przypadków oparło się na raporcie zrównoważonego rozwoju dotyczącym roku obrotowego 2019.

Badane firmy oznaczone zostały światłami ruchu – zielone, żółte i czerwone .

Światło zielone otrzymuje firma której celem jest NNL – No Net Loss albo BNG – Biodiversity Net Gain, do roku 2030.

Światło żółte otrzymuje firma która ma jakiś cel lub politykę dotyczącą różnorodności biologicznej.

Światło czerwone jest dla firmy której brakuje celów lub polityki w zakresie różnorodności biologicznej.

Żadna ze 100 firm skandynawskich nie otrzymała zielonego światła.

Światło żółte otrzymały:

A.P. Møller – Mærsk A/S, H & M Hennes & Mauritz AB, Norsk Hydro ASA, Vattenfall AB, Neste Oyj, Kesko Oyj, Stora Enso Oyj, UPM-Kymmene Oyj, Equinor ASA, Ørsted A/S, NCC AB, Boliden AB, Metsäliitto-konserni, Coop Norway SA, Fortum Oyj, Aker ASA, Orkla ASA, Husqvarna AB, Stena AB, Axis-Shield AS, ABB Power Grids Sweden AB, Danish Crown A/S, Finnair Oyj, AAK AB (publ)

Światło czerwone dostały:

Volvo AB, Volvo Car AB, Nokia Oyj, Ericsson, Telefon AB LM, Skanska AB, Scania CV AB Scania AB, Electrolux, AB, Essity AB, ICA Gruppen AB, Telenor ASA, Corral Petroleum Holdings AB, Securitas AB, Sandvik AB, Nordea Bank AB, Atlas Copco AB, Centrica Energy Trading A/S, KONE Oyj, SKF AB, Assa Abloy AB, Helse Sør-Øst RHF, Telia Company AB, Axel Johnson Holding AB Axel Johnson AB, SSAB AB, Odd Reitan Private Holding AS Reitangruppen AS, Danske Bank A/S, Outokumpu Oyj, Sampo Oyj, Rema 1000 AS, Carl Bennet AB, Peab AB, Wärtsilä Oyj Abp, Vestas Manufacturing A/S, Lego A/S, Coop Denmark A/S, Skandinaviska s Banken AB, Energi Denmark A/S, Swedbank AB, SAS AB, Handelsbanken, Investor AB, Norwegian Air, Shuttle ASA, Alfa Laval AB, Alecta pensionsförsäkring, Norsk Tipping AS, Hexagon AB, PostNord AB, Lego System A/S, Circle K SwedenAB, Veidekke ASA, Atea ASA, Trelleborg AB, Spotify AB, Cargotec Oyj, Saab AB, Valmet Oyj, Konecranes Oyj, Equinor Refining Denmark A/S, Pandora A/S, Ahlsell AB (publ), Systembolaget AB, Huhtamäki Oyj, Helse Vest RHF, Volkswagen Group Sweden AB, Bilia AB, Cellmark Investment AB, Metso Oyj, Amer Sports Oyj.

Oznacza to: światło zielone – 0%, światło żółte – 24% i światło czerwone – 76%.

Cztery najlepsze żółte firmy są firmami energetycznymi, duńska, fińska i szwedzka, w towarzystwie znanej w kraju Stora Enso. Wsród żółtych firm mamy również Metsäliitto-konserni, Metsä Group, grupę przemysłu leśnego będącą własnością fińskiego zrzeszenia leśnego Metsäliitto.

Klasyfikacja oraz jej metodyka zaczyna się od strony 21 tekstu angielskiego.

Pomysł wprowadzenia takiego indeksu, wskaźnika różnorodności biologicznej biznesu jest interesujący.

W tytule zawarłem wątpliwości o greenwashing które na pewno spotykają autorów podobnej klasyfikacji mającej przecież dużą wartość ekonomiczną na rynkach gospodarczych.

Jak na razie nie spotkałem się z podobnymi zarzutami w stosunku do Ecogain i obfitość firm z czerwonym światłem i znanych na rynkach światowych stwarza pewne zaufanie do autorów indeksu. Przykładowo wszystkie duże szwedzkie banki mają czerwone światło i można się zapytać dlaczego nie stosują indeksu bioróżnorodności przy ocenach kredytowych czy pożyczkach biznesowych.

Myślę że pomysł z indeksem różnorodności biologicznej jest warty upowszechnienia, nie orientuję się jednak czy istnieje podobna krajowa inicjatywa.

Zdjęcie: slide